Τουριστικός οδηγός Αστυπάλαιας

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

Η Χώρα: Χτισμένη στα κυκλαδίτικα πρότυπα και απλωμένη πάνω σε ένα λόφο που εισχωρεί στη θάλασσα, η Χώρα της Αστυπάλαιας δεσπόζει στον ορίζοντα του νησιού και είναι θεατή από τα περισσότερα σημεία του. Περπατήστε στα πολυάριθμα λιθόστρωτα σοκάκια και απολαύστε βόλτες-εξερεύνησης που αποκαλύπτουν τις όμορφες γωνιές του οικισμού. Στον αυχένα του λόφου της Χώρας στέκουν αγέρωχοι οι οχτώ χαρακτηριστικοί πέτρινοι ανεμόμυλοι, πέντε εκ των οποίων είναι αναπαλαιωμένοι και λειτουργούν. Ο ένας από αυτούς στεγάζει και το γραφείο πληροφοριών του Δήμου του νησιού ενώ ένας άλλος χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις κατά την διάρκεια του φεστιβάλ της Αστυπάλαιας.

Το Κάστρο: Πάνω από τη Χώρα κυριαρχεί το Κάστρο των Quirini με τα οικόσημα και τους θυρεούς της βενετσιάνικης οικογένειας που κυριάρχησε στο νησί –με ένα διάλλειμα βυζαντινοκρατίας από το 1269 μέχρι το 1310- για πάνω από 300 χρόνια, αρχής γενομένης το 1207. Τότε ο Μάρκος Σανούδος, κυβερνήτης του δουκάτου της Νάξου, παραχώρησε την Αστυπάλαια στον φίλο του Ιωάννη Κουιρίνι, ο οποίος έχτισε το κάστρο από σκούρα ντόπια πέτρα. Αναμνηστικές πλάκες με τους διαδόχους Κουιρίνι υπάρχουν σε διάφορα μέρη του κάστρου, μαρτυρώντας το μεγαλείο και τη μακροημέρευση εκείνων των ηγεμόνων. Στο κάστρο απ’ όπου θα θαυμάσετε την υπέροχη θέα του Αιγαίου και της Χώρας, θα συναντήσετε δύο κατάλευκες εκκλησίες με περίτεχνα καμπαναριά, την Παναγιά του Κάστρου (Ευαγγελίστρια) και τον Άγιο Γεώργιο. 

Η Παναγιά η Πορταΐτισσα: Η εκκλησία που βρίσκεται στη Χώρα ακριβώς δίπλα στην πόρτα του Κάστρου, είναι μία από τις πλέον γραφικές στα Δωδεκάνησα. Χτίστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα και έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο, ντυμένο με λεπτό φύλλο χρυσού, μοναδικό στο είδος του. Η παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα της Παναγιάς, είναι αντίγραφο της εικόνας της μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους Η εκκλησία γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι στις 15 Αυγούστου.

Αρχαιολογικό Μουσείο: Μικρό αλλά ενδιαφέρον μουσείο όπου φιλοξενούνται ευρήματα από την προϊστορική εποχή ως τα μεσαιωνικά χρόνια, καταγράφοντας τη μακραίωνη κατοίκηση του νησιού. Εξαιρετικά πήλινα αγγεία, κοσμήματα, αναθηματικές επιγραφές, εργαλεία αλλά και τα περίτεχνα οικόσημα των Κουίρινι, εντυπωσιάζουν με την τέχνη και τη λεπτομέρεια των απεικονίσεών τους. Το μουσείο λειτουργεί κατά τους  καλοκαιρινούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.  

Ο Πέρα Γιαλός: Ακριβώς κάτω από τη Χώρα προς την ανατολική μεριά, θα συναντήσετε το παλιό λιμάνι του νησιού. Χαριτωμένος οικισμός με ταβερνάκια, καφέ και μαγαζιά με ωραία αναμνηστικά, συνίσταται για χαλαρωτικό καφέ και ποτό το απόγευμα. Εδώ θα κανονίσετε με τα καραβάκια την εκδρομή σας στις κοντινές νησίδες με τα μοναδικά νερά.

Οικισμοί & αρχαιολογικοί χώροι: Στην ανατολική άκρη του νησιού, η γραφική Μαλτεζάνα που πήρε το όνομά της από τους Μαλτέζους πειρατές, έχει τους δικούς της fan για την ήρεμη παραλία της και το ήπιο τοπίο. Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στα Λουτρά του Ταλαρά στην Ανάληψη, για να θαυμάσετε υπέροχα ψηφιδωτά της ελληνιστικής εποχής, μοναδικά στον ελλαδικό χώρο, που απεικονίζουν τις εποχές του χρόνου και τα σύμβολα του ζωδιακού κύκλου. Αξίζει να πάτε στο γραφικό και απάνεμο Βαθύ, χτισμένο σε έναν πολύ κλειστό όρμο που μοιάζει με λιμνοθάλασσα. Στην είσοδο του όρμου υπάρχουν απομεινάρια μινωικού οικισμού. 

Παραλίες: Πολλές από τις παραλίες της Αστυπάλαιας είναι εύκολα προσβάσιμες ενώ για να πάτε σε άλλες θα πρέπει να διαθέτετε σκάφος. Ακριβώς κάτω από τη Χώρα θα συναντήσετε την πιο οργανωμένη παραλία του νησιού, το Λιβάδι με ταβερνάκια και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού προς τον Άγιο Κωνσταντίνο, θα βρείτε το κατηφορικό χωμάτινο μονοπάτι που οδηγεί στα Τζανάκια, μια μικρή βοτσαλωτή παραλία με τα απίστευτα νερά και την επιβλητική εικόνα της Χώρας ακριβώς απέναντι. Στις Βάτσες, αν δεν έχει αέρα θα μαγευτείτε από το άγριο τοπίο, ενώ τα Καμινάκια εντυπωσιάζουν με τις μικρές σπηλιές και τους όμορφους σχηματισμούς στους βράχους. Άλλες επιλογές για κολύμπι είναι τα Μουρά, ο Άγιος Κωνσταντίνος, η παραλία του Παππού, καθώς και ο Άγιος Ιωάννης όπου θα φτάσετε μόνο από τη θάλασσα ή από δύσβατο μονοπάτι. Στη διάθεσή σας ακόμη το Μαρμάρι, η παραλία της Μαλτεζάνας, ο Σχοινώντας, το Καρέκλι, η Βρύση, οι Πλάκες με τον υπέροχο βυθό, το Στενό και η Ψιλή Άμμος.

Εκδρομές στα γύρω νησιά: Μην παραλείψετε μια εκδρομή στις γύρω βραχονησίδες Χονδρό, Λιγνό, Αγία Κυριακή, Κουτσομύτη με την όμορφη διπλή παραλία και Κούνουπας. Δεν έχετε ξαναδεί τόσο διάφανα, καταγάλανα νερά… Τα καραβάκια φεύγουν από τον Πέρα Γιαλό, μπορείτε όμως να νοικιάσετε και κάποιο μικρό σκάφος.

ΑΓΟΡΕΣ

Για τις αγορές σας θα βρείτε πολλά μαγαζιά στο λιμάνι και τα σοκάκια της Χώρας. Στην Αστυπάλαια αναζητήστε αναμνηστικά, όπως κεραμικά και υφαντά, αλλά μην πείτε όχι στα επιλεγμένα ρούχα και κοσμήματα που θα βρείτε στα λιγοστά αλλά καλόγουστα καταστήματα. Εκπλήξεις σας περιμένουν στο παλαιοπωλείο του Πέρα Γιαλού. Ωστόσο επειδή κάθε ιδιαίτερος τόπος έχει να δείξει τον πλούτο της αγνής παραγωγής του, προμηθευτείτε απαραιτήτως ντόπιο θυμαρίσιο μέλι, νοστιμότατο τυρί «χλωρή», μυζήθρα στο καλάθι και πικάντικη κοπανιστή. Επίσης μπορείτε να βρείτε φρέσκο λαχταριστό βούτυρο αλλά και τον σπάνιο κρόκο. Αγοράστε, ακόμη, βαζάκια με γλυκά του κουταλιού, όπως κυδώνι, σύκο, νεράντζι, περγαμόντο ή μανταρίνι.

ΦΑΓΗΤΟ & ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

Αν λάβετε υπόψη ότι το νησί ονομαζόταν στην αρχαιότητα «Ιχθυόεσσα», λόγω των πολλών ψαριών που είχαν τα νερά της, καταλαβαίνετε ότι στην Αστυπάλαια θα απολαύσετε καλό φρέσκο ψάρι και θαλασσινούς μεζέδες. Ωστόσο η κουζίνα του νησιού είναι πλούσια σε γεύσεις με έμφαση στις πίτες, τα τοπικά τυριά και πολλές συνταγές με κατσίκι. Επίσης φημισμένο είναι το μέλι του νησιού, που χρησιμοποιείται σε πολλά πιάτα. Δοκιμάστε τα «πουγκιά» (τυρόπιτα με κοπανιστή και μέλι), δίπλες, ξεροτήγανα και τα ραντιστά (φακές με ψιλοτριμμένο ζυμάρι και ξίδι). Αξίζει επίσης να γευθείτε ντολμάδες (με αμπελόφυλλα ή κολοκυθοανθούς) και το παραδοσιακό πιάτο «λαμπριανός» (κατσίκι γεμιστό με ρύζι, συκωταριά ψιλοκομμένη και μπαχαρικά). Τέλος οφείλετε να δοκιμάσετε την κατακόκκινη ντόπια αστακομακαρονάδα αλλά και τους περίφημους χταποδοκεφτέδες. 

Οι χαλαροί ρυθμοί και η παρεϊστικη ατμόσφαιρα είναι χαρακτηριστικό της νυχτερινής ζωής του νησιού. Στα όμορφα μπαράκια της Χώρας θα ευχαριστηθείτε ποιοτική μουσική και ωραία κοκτέιλ.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ

• Φεστιβάλ Αστυπάλαιας: Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί το φεστιβάλ με τίτλο «Στην Αστυπάλαια για τις Τέχνες και τον Πολιτισμό», με σειρά από πολιτιστικές εκδηλώσεις, εκθέσεις φωτογραφίας και βιβλίου, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες με στόχο την προώθηση και διάδοση του πολιτισμού και την αναβίωση εθίμων όπως ο αστυπαλίτικος γάμος.
• Πανηγύρια: Πιο σημαντικό είναι το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγιά την Πορταΐτισσα, με καλεσμένους όλους τους ντόπιους και επισκέπτες του νησιού, όπου προσφέρεται άφθονο κρασί και «λαμπριανό» (παραδοσιακό γεμιστό αρνί). Την επόμενη μέρα θα σας δοθεί η ευκαιρία να δείτε μια κεφάτη γιορτή που αναδεικνύει το πειρακτικό πνεύμα των νησιωτών, τα «Κουκάνια» με αγώνες κολύμβησης, «γιαουρτοτάισμα», όπου οι συμμετέχοντες προσπαθούν να ταΐσουν ο ένας τον άλλο γιαούρτι με δεμένα μάτια. Ακόμα θα διασκεδάσετε βλέποντας ή συμμετέχοντας στο έθιμο του «πετεινού» κατά το οποίο ένας ξύλινος πετεινός δένεται στην άκρη μιας κολώνας αλειμμένης με γράσο. Νικητής είναι αυτός που θα φτάσει πρώτος στον κόκορα περπατώντας πάνω στο γράσο. Στις 8 Σεπτεμβρίου γίνεται το πανηγύρι της Παναγιάς του Θωμά στο Βαθύ, με νησιώτικο γλέντι. Στις 2 Φεβρουαρίου το πανηγύρι της Παναγιάς της Φλεβαριώτισσας αποτελεί το χειμερινό ραντεβού των Αστυπαλαιωτών και ευκαιρία για γλέντι.

ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ

Κρατικός Αερολιμένας Αστυπάλαιας που βρίσκεται 13 χλμ απόσταση από τη Χώρα, κοντά στη Μαλτεζάνα. Μπορείτε να μετακινηθείτε με το τοπικό λεωφορείο, το οποίο συνδέει το αεροδρόμιο με τη Χώρα και το Λιβάδι. Εναλλακτικά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ταξί.