ΜΕ ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ... ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Η πόλη Porlamar αποτελεί το εμπορικό κέντρο του νησιού, ενώ στην έταιρη πόλη Pampatar (10 χλμ. βορειοανατολικά της Porlamar) δεσπόζουν τρία τεράστια εμπορικά κέντρα που θα ζήλευαν και οι πιο καπιταλιστικές χώρες. Το νησί της Μαργαρίτας αποτελεί ζώνη Duty Free και άνθρωποι απ' όλη τη Βενεζουέλα αλλά και τις γύρω χώρες έρχονται αποκλειστικά για να ψωνίσουν.
Τα ψώνια είναι πράγματι από τα πολύ δημοφιλή σπορ στο νησί! Οπως επίσης το wind surfing και το kite surfing, καθώς οι θάλασσες της Μαργαρίτας φημίζονται για τις ιδανικές ευκαιρίες που δίνουν στους απανταχού σέρφερ να εξασκήσουν τις ικανότητές τους. Οι παραλίες Playa El Agua και Playa El Yaque αποτελούν, ακολούθως, hot spots για σερφ και πάρτι. Πολυάστερα ξενοδοχεία, ξαπλώστρες, κρεβάτια μασάζ, ομπρέλες, μικροπωλητές και παγωτατζήδες, εστιατόρια και μπαρ εκτείνονται κατά μήκος της παραλίας. Και οι πιο πολλοί, όπως και εμείς, τα παρατηρούμε όλα αυτά με μια... μαργαρίτα! Στο χέρι αυτήν τη φορά και με πολύ πάγο. Το επιβάλλουν οι υψηλές θερμοκρασίες.
Ο Μάικλ, ιδιοκτήτης πανσιόν και ξεναγός μας, έχει πολλά να μας πει και να μας διηγηθεί για το νησί της Μαργαρίτας, για τη Βενεζουέλα και, φυσικά, για τον πρόεδρο της χώρας, Ούγκο Τσάβες.
Ξεκινούμε την κουβέντα για τον τελευταίο, καθώς η απάντηση στο ερώτημα εάν εμείς έχουμε πάει νωρίς στο ραντεβού μας ή εάν ο Μάικλ έχει αργήσει δίνεται από τις ειδήσεις του ραδιοφώνου. Ο Τσάβες έχει αλλάξει την επίσημη ώρα της χώρας, με σκοπό να ξυπνούν πιο πολλοί άνθρωποι με το φως της ημέρας για να πάνε στις δουλειές τους, και έτσι να είναι πιο χαρούμενοι και πιο παραγωγικοί! Και ας τον χλευάζουν οι υπόλοιποι αρχηγοί κρατών γι' αυτή του την απόφαση. Διαπιστώνουμε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, κυρίως φτωχοί, είναι υπέρμαχοι του Ούγκο, ενώ οι πλούσιοι τον απεχθάνονται σαν το διάολο.
Ο Μάικλ, ο οποίος δούλευε στην κρατική τηλεόραση και τον είχε γνωρίσει, έχει μια μέση άποψη. Πιστεύει πως οι προθέσεις του ηγέτη της χώρας είναι αγνές και βασισμένες στην ιδεολογία, αλλά οι άνθρωποι που τον περιτριγυρίζουν κοιτάζουν το προσωπικό τους συμφέρον.
Εχουμε φτάσει ωστόσο στην Playa La Galera. Και οι ισχυρισμοί του οδηγού μας περί γήινου παράδεισου έχουν αρχίσει να επιβεβαιώνονται. Λεπτή χρυσαφένια άμμος με κοκοφοίνικες κατά μήκος της παραλίας, όμορφα γαλαζωπά νερά και Pina Colada φτιαγμένη με φυσικό χυμό ανανά... Τι άλλο να ζητήσει κάποιος; Αυτή την παραλία προτιμούν οι ντόπιοι, όπως και την κοντινή Playa Caribe, η οποία είναι μεγαλύτερη σε μήκος και με λίγο πιο άγρια νερά, κάτω από τον ίδιο όμως καυτό ήλιο της Καραϊβικής!
Μονάχα οι Playa Zaragoza, Playa Puerto Cruz και Playa Manzanillo είναι πιο ήρεμες και όλες στο βορειοδυτικό κομμάτι του νησιού.
Η έκπληξη της ημέρας, πάντως, έχει να κάνει με το πετρέλαιο ή, μάλλον, με την τιμή του πετρελαίου. Κάνοντας μια στάση σε ένα βενζινάδικο, ο Μάικλ γεμίζει το τεράστιο τζιπ του με εξήντα λίτρα βενζίνης, πληρώνοντας το απίστευτο ποσό των... 0,80 λεπτών του ευρώ! Ή, αλλιώς, σχεδόν δυόμισι μπολιβάρ. Το εθνικό νόμισμα κουβαλάει το όνομα και το πρόσωπο του μεγάλου ήρωα και απελευθερωτή της Βενεζουέλας. Κάθε πόλη, κάθε κωμόπολη, κάθε χωριό της Βενεζουέλας έχει τουλάχιστον μια πλατεία αφιερωμένη στον μεγάλο απελευθερωτή. Δεν θα ήταν υπερβολή εάν λέγαμε ότι θα μπορούσε κάποιος να βγάλει ένα φωτογραφικό λεύκωμα μονάχα με πλατείες και αγάλματα που είναι αφιερωμένα στον Μπολιβάρ.
Το νησί της Μαργαρίτας έχει πολλά απομεινάρια και μνήμες και κληρονομιές από την εποχή της αποικιοκρατίας και της επανάστασης. Αποικιακά σπίτια, φρούρια και εκκλησίες αποτελούν την κληρονομιά που άφησαν οι κονκισταδόρες από τότε που κατείχαν το νησί, πριν από την εκδίωξή τους από τον απελευθερωτικό στρατό.
Ο ναός Valle Del Espiritu Santo, εκτός από όμορφος, αισθητικά έχει και το εξής αξιοπερίεργο: τα βιτρό του αναπαριστούν εικόνες βίας, φόνων και πολέμου! Είναι επηρεασμένα από την επανάσταση, που είχε αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Βενεζουέλας.
Τα πιο όμορφα σπίτια και το μεγαλύτερο φρούριο, σύμβολο και αυτό του νησιού, βρίσκονται στη La Asuncion και η όμορφη κεντρική πλατεία του ονομάζεται -πώς αλλιώς;- Μπολιβάρ!
Η κουβέντα μας με τον Μάικλ σχετικά με τη Βενεζουέλα συνεχίζεται για πολλές ώρες και έως ένα βαθμό επηρεάζει και την εξέλιξη του ταξιδιού μας.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Εχουμε κατά νου να επισκεφτούμε την πρωτεύουσα Καράκας, όμως η ιστορία του ξεναγού μας μας αλλάζει γνώμη. Οταν δούλευε στην κρατική τηλεόραση, είχε προγραμματιστεί ένα μικρό ντοκιμαντέρ με τα αξιοθέατα της πρωτεύουσας, που θα μπορούσαν να καλύψουν μια τριήμερη επίσκεψη ενός επισκέπτη. Η ιδέα εγκαταλείφθηκε, διότι μετά βίας μπορούσε να καλυφθεί η διάρκεια μιας ημέρας. Το Καράκας πλέον αποτελεί την πιο επικίνδυνη πόλη της Ν. Αμερικής και θεωρείται κάτι αντίστοιχο με αυτό που ήταν η Μπογκοτά τη δεκαετία του '80. Τώρα πια στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας γυρίζονται μονάχα ντοκιμαντέρ σχετικά με την πορνεία, την εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά. Η σύγχρονη πρωτεύουσα δεν μπόρεσε ποτέ της να αποκτήσει το κύρος, την αίγλη, αλλά και την ομορφιά της παλαιάς.
ΜΠΟΛΙΒΑΡ, Η ΠΟΛΗ
Αφήνοντας το νησί της Μαργαρίτας με προορισμό την... κυρίως Βενεζουέλα, η πόλη Μπολιβάρ, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, αποτελεί σήμερα παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά προστατευόμενη από την UNESCO. Το ιστορικό της κέντρο θυμίζει έντονα Κούβα, καθώς οι άνθρωποι κάθονται σε παρέες έξω από τα χρωματιστά σπίτια τους τις απογευματινές ώρες και οι νέοι παίζουν μπάσκετ ή μπέιζμπολ στους δρόμους. Το μπέιζμπολ, όσο και αν ακούγεται περίεργο, αποτελεί το εθνικό σπορ της Βενεζουέλας με πιο ένθερμο οπαδό τον Ούγκο Τσάβες.
Τα χρωματιστά σπίτια της Μπολιβάρ φαίνονται σαν ζαχαρωτά κάτω από το εκτυφλωτικό μεσημεριάτικο φως, ενώ γύρω από την ιστορική πλατεία είναι μαζεμένα τα μουσεία, η πρώτη Βουλή, ο καθεδρικός και οι πιο όμορφες ποσάδας, δηλαδή ξενοδοχεία/πανσιόν.
Ο ποταμός Ορινόκο δίνει ζωή και χαρακτήρα στην πόλη και απ' ό,τι φαίνεται οι κάτοικοί της έχουν την πιο ανεπτυγμένη οικολογική συνείδηση της χώρας, διαθέτοντας μάλιστα και ένα πρότυπο πάρκο οικολογικής εκπαίδευσης. Δίπλα στο πάρκο βρίσκεται η πρώτη κατοικία του απελευθερωτή Μπολιβάρ, Casa San Isidro, μετά την επανάσταση, με επισκέπτες κυρίως Βενεζουελανούς.
Οι άνθρωποι της Μπολιβάρ έχουν δύο χαρακτηριστικά τα οποία βεβαίως αφορούν και όλους τους ανθρώπους της Βενεζουέλας. Το πρώτο είναι η μεσημεριανή σιέστα και γενικά η ραθυμία - φαίνεται πως οι Μεξικανοί έχουν το όνομα και οι Βενεζουελανοί τη χάρη! Το δεύτερο είναι οι χαρακτηριστικές εκφράσεις των αντρών όταν απευθύνονται στο γυναικείο φύλο και ειδικότερα στις γυναίκες τους. «Καρδιά μου», «Ερωτά μου», «Αστέρι μου» και άλλες τέτοιες φράσεις προλογίζουν κάθε τους πρόταση. Μια βόλτα κατά μήκος του Ορινόκο τις ώρες του ηλιοβασιλέματος ωφελεί πολύ στην εκμάθηση των «ρομαντικών» ισπανικών, απλώς ακούγοντας τους ερωτευμένους νέους να απευθύνονται στο έτερόν τους ήμισυ.
ΜΕ ΚΟΜΜΕΝΗ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ
Η Μπολιβάρ αποτελεί την «πύλη» προς το δέλτα του Ορινόκο και προς το σύμβολο της Βενεζουέλας, τον Σάλτο Ανχελ, τον ψηλότερο καταρράκτη του κόσμου. Βρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο Κανάιμα και η μετάβαση γίνεται με μικρά πενταθέσια αεροπλάνα τύπου Τσέσνα. Η διαδρομή είναι εντυπωσιακή, ιδιαίτερα η θέα των βουνών με επίπεδη επιφάνεια, των γνωστών τεπούις, και τα ποτάμια ανάμεσα στη βλάστηση της ζούγκλας που αντανακλούν το φως σαν καθρέφτες σε αφήνουν άφωνο.
Η προσέγγιση του καταρράκτη των 979 μέτρων ξεκινά από το χωριό Κανάιμα και αποτελείται από τέσσερα κομμάτια με εναλλαγή νερού και στεριάς. Τα τοπία που συναντά κανείς είναι πραγματικά μαγευτικά και ο ύπνος στις αιώρες με τις κουνουπιέρες κάτω από τον πιο καθαρό και έναστρο ουρανό του κόσμου εμπειρία μοναδική. Η θέα του καταρράκτη; Κόβει την ανάσα!
Υπάρχουν διάφοροι θρύλοι και δοξασίες σχετικά με τον «Κιε-ρε-πα-κου-πε», τον καταρράκτη που ξεκινάει από τον ουρανό, το «σπίτι των βροντών και των αστραπών», όπως και ένα γεγονός.
Ο Τζίμι Εϊντζελ επέμενε για χρόνια ότι κατά την εξερεύνηση με το αεροπλάνο του είδε από ψηλά έναν γιγαντιαίο καταρράκτη και εκεί κοντά υπήρχαν χρυσάφι και διαμάντια. Κανένας δεν τον πίστεψε, και έτσι, το 1937, παρέα με τη γυναίκα του και δύο φίλους, προσγειώθηκαν με το μικρό τους αεροπλάνο στο βουνό Ατζανταπούι, «το σπίτι των κεραυνών» στη γλώσσα των Πεμόν, με σκοπό να αποδείξουν τους ισχυρισμούς του Τζίμι. Το αεροπλάνο όμως κόλλησε στη λάσπη της κορυφής και δεν κατάφερε να ξαναπετάξει. Στις μέρες μας, το αεροπλάνο αποτελεί αξιοθέατο και είναι παρκαρισμένο στην είσοδο του αεροδρομίου της πόλης Μπολιβάρ.
Σχεδόν μία δεκαετία μετά, ο ψηλότερος καταρράκτης του κόσμου μετονομάστηκε σε Σάλτο Ανχελ, δηλαδή «καταρράκτης του Αγγέλου». Σε πιάνει δέος όταν τον αντικρίζεις για πρώτη φορά, ενώ νιώθεις το μεγαλείο του σύμπαντος όταν κοιτάζεις το βράδυ τον πιο έναστρο ουρανό του κόσμου, και μια γλυκιά αίσθηση περισυλλογής διαπερνά το είναι σου όταν ταξιδεύεις με τις πιρόγες στα κρυστάλλινα ποτάμια εισχωρώντας στη ζούγκλα. Εμπειρία ζωής!
Το χωριό Κανάιμα είναι ένα απομακρυσμένο χωριό ιθαγενών της φυλής Πεμόν και λειτουργεί ως βάση για τις εξορμήσεις στον Σάλτο Ανχελ και τους άλλους πιο κοντινούς καταρράκτες. Η καρδιά του χωριού είναι η λίμνη Κανάιμα, στην οποία χύνουν τα άφθονα νερά τους τρεις καταρράκτες, έχοντας τη σαβάνα και τα φοινικόδεντρα σαν καμβά. Από αυτά τα μέρη εμπνεύστηκε ο Σπίλμπεργκ και αυτά επέλεξε για τα γυρίσματα της ταινίας «Τζουράσικ Παρκ».
Οι άνθρωποι της φυλής περνούν τις περισσότερες ώρες τους στη λίμνη, είτε για να ψαρέψουν είτε για να πλύνουν τα ρούχα τους είτε απλώς για να κολυμπήσουν. Παρόλο που έχουν εκμοντερνιστεί, φορώντας δυτικά ρούχα και διαθέτοντας κινητό τηλέφωνο, παραμένουν πιστοί στις παραδόσεις, ενώ οι μισοί από αυτούς πιστεύουν ακόμα στον μάγο - σαμάνο της φυλής.
Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΕΔΩ
Εξίσου όμορφα όμως είναι και τα τοπία του δέλτα του Ορινόκο, ενός από τους μεγαλύτερους ποταμούς στον κόσμο. Μια εκδρομή που χαρακτηρίζεται από ρομαντισμό, ενώ φέρνει στον νου τα λόγια του Χριστόφορου Κολόμβου όταν εξερευνούσε το μέρος, πως «εάν υπάρχει Παράδεισος, πρέπει να είναι αυτός»! Η ηρεμία των νερών, η αντανάκλαση των δέντρων στα κρυστάλλινα νερά και οι ήχοι των πουλιών δημιουργούν ένα αίσθημα γαλήνης και αρμονίας.
Ειδικές καλύβες, μπανγκαλόου σε συγκεκριμένα σημεία του ποταμού και των παραποτάμων του φιλοξενούν τους τουρίστες, οι οποίοι ψαρεύουν πιράνχας, παρακολουθούν τις μαϊμούδες, τους παπαγάλους και τα άλλα τροπικά πουλιά, ρεμβάζουν την ώρα του ηλιοβασιλέματος και επισκέπτονται τις φυλές που ζουν στις πιρόγες.
Η επίσκεψη στις φυλές Warrao, δηλαδή «ανθρώπους των νερών», σε κάνει να συνειδητοποιήσεις πως πραγματικά βρίσκεσαι στην άλλη άκρη της Γης. Ζουν από αυτά που τους προσφέρουν το ποτάμι και η ζούγκλα, αλλά όχι μόνο πλέον. Τα ξυλόγλυπτα και τα σουβενίρ τους από ξύλο μπάλσα γίνονται ανάρπαστα. Tα τελευταία χρόνια άρχισαν να στεριώνουν στις όχθες, καθώς παλαιότερα σπίτι τους ήταν οι βάρκες τους. Πρόχειροι καταυλισμοί έχουν αντικαταστήσει τις βάρκες και πάνω στις παραδοσιακές πιρόγες προστέθηκαν ήδη μηχανές.
Αν και η εξέλιξη τους έχει βρει, οι ίδιοι εξακολουθούν να νιώθουν σπίτι τους τα νερά και τη ζούγκλα. Είναι άλλωστε αξιοσημείωτο το πώς έχουν προσαρμοστεί στις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες της ζούγκλας. Σε μια σύντομη εισχώρηση στη ζούγκλα, εμείς, οι δυτικοί επισκέπτες δυσανασχετούμε από τα τσιμπήματα των κουνουπιών και των εντόμων από το πρώτο κιόλας λεπτό, και ας έχουμε στην κυριολεξία λουστεί από εντομοαπωθητικές κρέμες, λοσιόν, σπρέι και αλοιφές. Και δεν είναι μόνο αυτό. Καταφέρνουμε να χάσουμε τον προσανατολισμό μας και την τοποθεσία όπου αφήσαμε τη βάρκα μέσα σε δύο λεπτά, ενώ ο οδηγός μας γελάει καθώς μας δείχνει τα φύλλα ενός δέντρου που παράγουν φυσικό σαπούνι, τα καλάμια που αποθηκεύουν νερό και τα δέντρα που χρησιμεύουν σαν ηχητικά σήματα μέσα στη ζούγκλα.
Σαν Ροβινσώνες δεν είμαστε και πολύ καλοί, αλλά θαυμάζουμε την προσαρμοστικότητα των ανθρώπων στις πιο αντίξοες συνθήκες και σκεφτόμαστε ότι μπορεί ο Κολόμβος να βρήκε τον παράδεισο επί της γης, δυτικός γαρ και αυτός, δεν μπόρεσε να αντέξει στις δυσκολίες του. Αντιθέτως, οι Warrao έχουν καταφέρει να τον κατακτήσουν ή, καλύτερα, να συνυπάρξουν εντός του.
ΦΕΥΓΟΝΤΑΣ
Οταν έχεις δει τον «Παράδεισο», η επιστροφή μοιάζει δύσκολη. Σαν εκδίωξη. Αλλά και τι άλλο να κάνεις;
Στο κατάστρωμα ενός φέρι-μποτ που πλέει στα νερά της Καραϊβικής, ξαπλώνοντας σε μία από τις αιώρες, είχε αρχίσει η ώρα του απολογισμού... με μια μαργαρίτα στο χέρι και τα ονόματα των Μπολιβάρ, Ανχελ και Κολόμβου στο μυαλό.