Η Ιερά Μονή της Παναγιάς της Σπηλιανής είναι ένα από τα πιο φημισμένα σημεία επίσκεψης στη Σάμο. Βρίσκεται στο λόφο πάνω από το Πυθαγόρειο, κοντά στην έξοδο του Ευπαλινείου ορύγματος και το αρχαίο Θέατρο.
Το σπήλαιο της Παναγιάς Σπηλιανής είναι ένα σπήλαιο-όρυγμα (σπήλαιο εκκλησιά). Οι διαστάσεις του ορύγματος είναι 120x36 μέτρα, βάθος 8,5 μέτρα, βρίσκεται σε υψόμετρο 109 μέτρων και ερευνήθηκε για πρώτη φορά από τον Ι. Πετρόχειλος 7/1952.
Κατεβαίνοντας τα σκαλιά αν κοιτάξει δεξιά και αριστερά ο επισκέπτης θα παρατηρήσει το τεχνικό κόψιμο της πέτρας, ενώ πιο βαθιά θα δει τις κολώνες που στηρίζουν την οροφή. Οι σταλακτίτες είναι ελάχιστοι.
Πιθανόν εδώ να στεγάστηκε και το φημολογούμενο Μαντείο της Σίβυλλα ΦΥΤΩ το 600-500 π.Χ. από όπου είχε μαντέψει και τη μετάβαση του φιλόσοφου Πυθαγόρα στην Κάτω Ιταλία και την εξέλιξή του, ενώ γνωστό είναι επίσης ότι έχει χρησιμοποιηθεί ως προχριστιανικός λατρευτικός χώρος.
Για την Ιερά Μονή της Παναγιάς της Σπηλιανής διασώζονται δύο μαρτυρίες. Η μία είναι του Ιωσήφ Γεωργειρήνη, αρχιεπισκόπου Σάμου, που σε αγγλόγλωσσο περιγραφικό βιβλίο του για τη Σάμο και τα γύρω νησιά, εκδομένο στο Λονδίνο το 1677, πληροφορεί τον αναγνώστη ότι «… οι Σαμιώτες δείχνουν μεγάλη ευλάβεια απέναντι στο ιερό αυτό σπήλαιο όχι μόνο από σεβασμό προς την Παναγία αλλά και γιατί πιστεύουν ότι εδώ γίνονται πολλά θαύματα..».
Για τους πιο περιπετειώδεις, υπάρχει και ο μύθος πως η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε εκεί, φυλαγμένη μέσα στον βράχο ύστερα από την βύθιση μεγάλου πειρατικού πλοίου, το πλήρωμα του οποίου είχε κλέψει προηγουμένως την εικόνα. Μετά την ανακάλυψη πως το πλοίο βυθίστηκε – ή κατά άλλους πέτρωσε πάνω στο ακρωτήριο, ανοιχτά του κόλπου του Πυθαγορείου – βρέθηκε η εικόνα κρυμένη και προφυλαγμένη για πάντα μέσα στα βράχια.
Login